Agosto na naman. Kaliwa’t kanan na ang mga programa at kampanyang sumesentro sa pagpupunyagi ng ating kasaysayan at mga wika ng bansa. Sa ganitong panahon, kapansin-pansin din ang mga inisyatibang mas palakasin pa ang Original Pilipino Music (OPM).

Ayon sa musikero, makata, manunulat at propesor sa Polytechnic University of the Philippines (PUP) na si Abet Umil, nagmula ang terminong OPM sa inisyal ng Organisasyon ng mga Pilipinong Mang-aawit na isang samahan ng mainstream pop singers gaya nina Celeste Legaspi, Apo Hiking Society at iba pa. Samantala, nanggaling kay Danny Javier ang pariralang “original Pilipino music.”

Noong 1987, ipinatupad ang Executive Order No. 255 na nagmamandato sa mga istasyon ng radyo na magpatugtog ng minimum na apat na OPM kada oras para umano mapangalagaan at maisulong ang lokal na musika. Ito ang unang pagkakataon na opisyal na nagamit ang “OPM” na tumutukoy sa musikang gawang Pilipino, anuman ang wika nito.

Sa kabuuan, masigla ang OPM sa mga nagdaang dekada. Hindi na lang ito nakukulong sa genre ng pop. Nariyan din ang rock, hip-hop, contemporary folk, R&B at marami pa. Pero sa partikular, tila naisantabi ang mga awiting mula sa labas ng Metro Manila at nakasulat sa mga wikang rehiyonal. 

Kapag tinanong nga ang maraming kabataang Pilipino kung anong alam nilang OPM sa ibang lokal na wika, ang kantang Chavacano na “Porque” ng Maldita lang ang naisasagot nila.

Sabi ni Umil, noon pa’y meron nang ilang pagtatangka na gumamit ng ibang wika liban sa Filipino at Ingles sa mainstream OPM.

Halimbawa, sa kantang “Balita” ng Asin. Maririnig sa final chorus nito ang pinaghalong Hiligaynon at Cebuano: “Duol, mga kaiugsuunan, ug paminaw kamo / Duna koy dala nga mga balita gikan sa banwa ko / Gusto nga ipahibalo ang mga istorya / Nga nagagahitabo sa banwa gisa na to.”

Pero ang ganitong awit ay natabunan pa rin ng mga kantang popular—nakatali sa komersyo at patok sa madla—na pangunahing inilalako ng mainstream radio stations at music channels na nakabase sa Metro Manila kung saan Filipino ang lingua franca.

Mabuti na lang at mas bukas na ang industriya ng musika dahil sa internet at streaming platforms. Mas madali na ngayon para sa mga artista at makikinig na nakabase sa Cordillera, Bicol, Samar, Cebu at iba pang bahagi ng bansa na tuklasin at payabungin ang sariling wika at identidad.

“Mahalaga ang papel ng musika at wika. Dahil kapag may ganitong dalawang klaseng identidad na nagustugan ng nakikinig, mas malakas ang pag-identify sa sining natin at mas malakas yung pagsulong sa advocacy sa kultura,” ani Umil.

Kung nakikinig at nagugustuhan natin ang mga kantang K-pop (at iba pang Asyano at Kanluraning mga awit) na hindi natin maintindihan, bakit hindi subukan ang mga kantang relatibong mas malapit at pamilyar sa atin? Michelle Mabingnay/pinoyweekly.org